Giữa mê hồn trận App Covid

Đọc báo cùng IFO

Nhưng thực tế không phải lúc nào cũng như kỳ vọng.

Theo tạp chí MIT Technology Review, từ giữa tháng 3-2020, Singapore là nước đầu tiên trên thế giới ra mắt app truy vết, và ngay sau đó, “hơn 40 quốc gia cũng khởi động các hệ thống cảnh báo tiếp xúc, với mức độ thành công khác nhau”.

Đến cuối năm 2020, vẫn theo tạp chí này, phần nhiều các app COVID đó đã ngưng áp dụng, hoặc thay bằng phần mềm khác hay được cập nhật chỉnh sửa. Nhìn chung, các app đều mắc phải các vấn đề như lỗi, trục trặc kỹ thuật, vi phạm quyền riêng tư hoặc kém hiệu quả.

Việt Nam hiện có 10 - 20 ứng dụng liên quan đến COVID-19; con số này chẳng là gì, nếu biết rằng chỉ sau hơn 2 tháng kể từ khi phong tỏa toàn quốc vào tháng 4 năm ngoái, Ấn Độ đã có ít nhất 62 app COVID, theo trang The Print.

Gần như tất cả các app này đều là của cơ quan công quyền - từ chính quyền trung ương và chính quyền các bang đến các cơ quan y tế, cảnh sát và hội đồng thành phố làm “chủ đầu tư”, và đơn vị phát triển là các “công ty công nghệ thông tin tư nhân ít nổi tiếng”.

Có đến hàng chục app, nhưng đa số chỉ có 1 - 2 tính năng cơ bản và chồng chéo nhau. Chính phủ có app Aarogya Setu để kiểm tra xung quanh có F0 hay không, nhưng bang Karnataka vẫn làm app riêng Corona Watch.

Bộ Điện tử và công nghệ thông tin có COVID-19 Feedback để lấy ý kiến người dân toàn quốc, nhưng bang Chennai lại dùng GCC Corona Monitoring với tính năng tương tự. Để đặt mua thuốc và hàng thiết yếu, người ở bang Punjab phải tải app Cova Punjab, còn Haryana chỉ dùng app Jan Sahayak-Helpme.

The Print dẫn lời Pratik Babasaheb Thorat, người viết ứng dụng truy vết người cách ly Fight Covid cho chính quyền thành phố Sangamner (Maharashtra), cho biết do thiếu sự phối hợp giữa các cấp chính quyền, “thành ra mỗi cơ quan nhà nước đều xài 1 app khác nhau”.

Điều này dẫn đến lãng phí tài nguyên. Chi phí làm app đơn giản như cung cấp thông tin về bệnh viện chỉ khoảng 100.000 rupee (30 triệu đồng), nhưng ứng dụng có tính năng phức tạp hơn như Jan Sahayak-Helpme có thể tốn đến 5 triệu rupee (1,5 tỉ đồng).

Tuy nhiên, theo Apar Gupta, giám đốc điều hành Tổ chức Internet Freedom Foundation của Ấn Độ, cần xét đến thực tế rằng mỗi bang của quốc gia này đều có cơ chế quản trị và hệ thống công nghệ thông tin riêng, và đó có thể là lý do nhà chức trách cảm thấy các app “đo ni đóng giày” cho từng bang sẽ tốt hơn ứng dụng dành cho tất cả mọi người.

Vấn đề của Ấn Độ là có quá nhiều app; còn ở Thái Lan, dù chủ yếu chỉ có 3 app COVID, nhưng chất lượng của chúng đều không như ý muốn, đến mức ban biên tập tờ Bangkok Post phải nói thẳng trong bài xã luận ngày 8-5 rằng chính phủ cần “xây dựng các app tốt hơn”.

Mor Chana (Bác sĩ chiến thắng) là ứng dụng truy vết và cảnh báo tiếp xúc do một nhóm tình nguyện viên phát triển trước khi chuyển giao cho Bộ Xã hội và kinh tế số (DES).

Thai Chana (Người Thái chiến thắng) là app do nhà nước phát triển, để người dân quét mã QR trước khi đến các địa điểm thương mại, giúp chính phủ thu thập dữ liệu “di biến động”.

Hai app này đều ra mắt khoảng giữa năm 2020; đến đầu tháng 5-2021, Bộ Y tế mới giới thiệu Mor Prom (Bác sĩ sẵn sàng) để đăng ký tiêm chủng.

Tính đến cuối tháng 4, Mor Chana chỉ phát đi được 46.272 cảnh báo liên quan đến COVID.

“Đến giờ, người dân đang dựa vào [ứng dụng nhắn tin] Line và các nền tảng mạng xã hội khác để biết thông tin về các vùng có nguy cơ lây nhiễm” - Bangkok Post viết.

Mor Prom còn ê chề hơn vì “sập nguồn” ngay ngày 1-5, và bị Bangkok Post đánh giá là “hoàn toàn không thân thiện với người dùng và hệ thống đăng ký tiêm chủng thì rối rắm”.

Tờ báo này cho rằng không biết chương trình tiêm chủng quốc gia sẽ hỗn loạn đến đâu với một ứng dụng đánh đố như thế, và đề xuất thuê một công ty chuyên nghiệp phát triển các app COVID thay vì giao cho các cơ quan chính phủ như DES.

Các góp ý có lẽ đã được nghe. 4 tháng kể từ bài viết trên, Mor Prom vẫn “sống”, thậm chí hoàn thành vai trò là cổng đặt lịch tiêm chủng, chuyển sang tính năng báo cáo phản ứng sau tiêm.

Theo thông tin mới nhất từ Bộ Y tế hồi đầu tháng này, Mor Prom sẽ sớm được trang bị thêm chức năng “thẻ sức khỏe điện tử”, là vé thông hành để người dân tiêm chủng đầy đủ có thể đến một số địa điểm và thậm chí là đi máy bay nội địa.