41. Harm Klifman over hoe je managementboeken het beste met de bril van de retorica kunt lezen

Onderwijs leiden met hart en ziel

Te gast is Harm Klifman, voormalig organisatieadviseur governance, maar bovenal taalkundige en filosoof. We spreken naar aanleiding van zijn boek Cicero leest Covey over de retorica in managementboeken en over het belang van het je bewustzijn van taal, beeldspraak en metaforen voor goed leiderschap. Meteen in het begin van ons gesprek blijkt al hoeveel Harm houdt van taal, bijvoorbeeld door zijn gebruik van taalschriftjes waarin hij citaten noteert van wat hem raakt in wat hij leest. Hij geeft ook enkele wijsgerige citaten. Daaruit blijkt tegelijkertijd zijn liefde voor filosofie. Wat retorica betreft gaat Harm in op de retorische teksttechnieken en op de drieslag logos, ethos en pathos. Managementboeken druipen volgens hem van de pathos. Ze appelleren direct op het gevoel. Te platte retoriek kom je echter via je intuïtie op het spoor. Hij noemt dat het pluis-niet-pluis-gevoel. Toch vindt Harm retorica niet verkeerd. Retorica helpt om iets aannemelijk te maken. We hebben als mensen ook niets anders dan de taal om betekenis te geven aan de werkelijkheid. Metaforen, beeldspraak, modellen en dus ook retorica, helpen ons om te ordenen in het betekenis geven. Zolang je maar beseft dat dit alles niet samenvalt met de werkelijkheid. Deze podcast is mede mogelijk gemaakt door ATTC, schoolleidersopleiding in Hilversum en Arkade onderwijsadvies.