Claude Barzotti : Giọng ca ngậm ngùi còn bao lời chưa nói

Tạp chí âm nhạc

Chỉ còn vài tuần nữa, Claude Barzotti sẽ tròn 70 tuổi. Ông sinh ngày 23/07/1953. Nhưng rốt cuộc, ca sĩ người Bỉ gốc Ý lại không còn cơ hội cắt bánh sinh nhật, ăn mừng với gia đình. Cuối tuần qua (ngày 24/06/2023), Claude Barzotti đã vĩnh viễn ra đi vì bệnh ung thư tuyến tụy. Ông qua đời tại tư gia, gần thành phố Charleroi, thuộc vương quốc Bỉ.

Sinh tại vùng nói tiếng Pháp Châtelineau, Claude Barzotti, tên thật là Francesco, ngay từ khi còn bé đã được gia đình đưa về Ý (gần thị trấn Urbino) để cho ông bà nội nuôi dưỡng. Thời niên thiếu, ông có cơ hội học đàn phong cầm và ghi ta. Mãi đến khi trưởng thành, ông mới trở về Bỉ sinh sống. Lúc đầu, ông làm nghề thợ sửa xe đạp ban ngày để kiếm sống, ban đêm đi chơi đàn trong các quán nhạc. Theo lời khuyên của người anh trai (Alessandro), ông bắt đầu sáng tác và ghi âm với nghệ danh Claude Barzotti, từ đầu những năm 1970.

Trong số các tác phẩm đầu tay, có bản nhạc "Madame" được phát hành vào năm 1975 nhưng không gặt hái thành công. Mãi đến 5 năm sau, khi bài hát này tình cờ lọt vào tai các nhà sản xuất (hai anh em nhà Celie), Claude Barzotti mới được mời đến Paris ký hợp đồng thu đĩa. Khi được phối lại với một lối hoà âm khác, nhạc phẩm này lại ăn khách, giúp cho Claude Barzotti trở nên nổi tiếng vào năm 1981. Thành công này mở đường cho nhiều bản ghi âm khác, chẳng hạn như ''Aime moi'', ''Prends bien soin d'elle'', hay ''Je ne t'écrirai plus''.... Sở trường của Claude Barzotti là sáng tác những bản nhac trữ tình, giàu cảm xúc từng trải như tập nhạc "Émotions" mà chính tác giả đánh giá là album thành công nhất về mặt nội dung cũng như lối diễn đạt.

''Le Rital'', niềm tự hào của người Ý nhập cư

Với một chất giọng trầm khàn đặc biệt, với những vết gẫy khiến cho giọng ca thêm nức nở, rất dễ nhận ra, Claude Barzotti thành danh từ đầu thập niên 1980 trở đi. Thế nhưng bài hát ăn khách nhất, gắn liền với tên tuổi của Claude Barzotti chính là nhạc phẩm "Le Rital" ca khúc chủ đề album cùng tên, từng lập kỷ lục số bán vào năm 1983.

Trong tiếng Pháp, “rital” là một từ tiếng lóng dùng để chỉ người Ý, hiểu theo nghĩa xấu, mang tính khinh thường miệt thị cộng đồng người Ý nhập cư. Trong bài hát, Claude Barzotti nói lên niềm tự hào về nguồn gốc ''rital'' của ông nói riêng, câu chuyện của cộng đồng người nhập cư nói chung. Cũng như rất nhiều người Ý khác, Claude Barzotti nhận thấy gia đình ông thường bị phân biệt đối xử thời ông còn trẻ.

Nếu như bài hát "L'étrangère" của Linda de Suza đã trở nên tiêu biểu cho cộng đồng người Bồ Đào Nha. nhạc phẩm "Le Rital" lại trở thành một bản ''tuyên ngôn'' dành cho tất cả những người Ý nhập cư, lập nghiệp tại Bỉ cũng như tại Pháp. Sự hưởng ứng của công chúng giúp album thứ nhì của Claude Barzotti đạt mức đĩa kim cương, với hơn 1,5 triệu bản được bán chỉ trong vài tháng. Sau này Claude Barzotti cho biết nhạc phẩm này tạo cơ hội cho nhiều người nghe hiểu thêm về người Ý nhập cư. Cũng từ đó, họ có nhiều thiện cảm hơn và chữ ''rital'' cũng mất dần đi nghĩa xấu.

Nhạc phẩm ''Papa'' với phiên bản phóng tác tiếng Việt

Giọng ca Claude Barzotti thành công rực rỡ trong hơn một thập niên liền (1981-1995). Nhưng kể từ năm 1997, vầng hào quang của ông bắt đầu lu mờ. Tuy tiếp tục sáng tác và ghi âm nhiều giai điệu hay (chẳng hạn như nhạc phẩm ''Papa'' từng được tác giả Lê Đức Long phóng tác thành nhạc phẩm "Cha yêu") nhưng các bản nhạc không còn ăn khách như trước. Hành trình băng qua sa mạc khiến nam ca sĩ bị trầm cảm, lún sâu vào chứng nghiện rượu

Sau một thời gian dài vắng bóng, Claude Barzotti xuất hiện trở lại dưới ánh đèn sân khấu vào cuối những năm 2010, qua các vòng lưu diễn của các thần tượng thuở nào (La tournée des Idoles), thời kỳ ông gặp lại nhiều bạn diễn như Michèle Torr hay Jeane Manson .....

Vào năm 2019, Claude Barzotti cho phát hành album thứ 18 và cũng là album cuối cùng trong đời với tựa đề đơn giản là "Un homme" (Một người đàn ông). Vào cuối năm 2020, ông đột ngột tuyên bố giải nghệ do gặp vấn đề sức khỏe. Vào lúc ấy, giới hâm mộ vẫn hy vọng nam ca sĩ sẽ có hội tái ngộ khán giả chứ không ngờ rằng căn bệnh của ông lại nghiêm trọng đến như vậy.

Sau hơn hai năm chống chọi, rốt cuộc Claude Barzotti vẫn không tai qua nạn khỏi. Nam ca sĩ người Bỉ gốc Ý ra đi quá sớm ở tuổi 69, để lại trong lòng người mến mộ hình ảnh của một nguời nghệ sĩ bình dị, dễ gần gũi, cho dù con tim lắm lần nhức nhối cho giọng ca thêm tiếc nuối, ngậm ngùi, dù còn bao lời chưa nói.