Giorgia Meloni : Cầu nối giữa châu Âu và Hoa Kỳ ?

Tạp chí tiêu điểm

Kể từ ngày trở lại Nhà Trắng, những tuyên bố và việc làm của tổng thống Mỹ Donald Trump khiến nhiều nước e ngại. Cuộc điện thoại nảy lửa giữa Trump và thủ tướng Đan Mạch Mette Frederiksen gây sốc đến nỗi bà đã nhanh chóng thực hiện chuyến công du châu Âu để củng cố sự ủng hộ từ Berlin, Bruxelles và Paris nhằm chống lại ý đồ muốn kiểm soát Groenland của Washington.

Vậy liệu Tổng thống Donald Trump có thực sự lắng nghe không ? Hay có ai đó ở châu Âu làm cho ông lắng nghe ? Hay có ai đó có thể « diễn giải » nền chính trị của khối này cho tổng thống Hoa Kỳ ? Linh mục Phạm Hoàng Dũng, từ Liège, Bỉ, có bài nhận định.

Meloni : Lãnh đạo EU duy nhất được mời dự lễ nhậm chức của D.Trump

Theo trang Politico, một trong những ứng viên sáng giá nhất lúc này có lẽ là thủ tướng Ý Giorgia Meloni. Trước khi là nhà lãnh đạo thành viên Liên Hiệp Châu Âu (EU) duy nhất được mời tham dự lễ nhậm chức tổng thống Mỹ của Donald Trump vào ngày 20/01/2025, Giorgia Meloni đã được tỷ phú công nghệ Elon Musk tạo điều kiện gặp nhà lãnh đạo đảng Cộng Hòa trong một cuộc họp, bên lề lễ mở cửa trở lại Nhà thờ Đức Bà Paris vào tháng 12/2024.

Tiếp đến, vào đầu tháng Giêng 2025, bà đã có một cuộc họp riêng tại dinh thự Mar-a-Lago của Trump ở Florida. Sau đó ông Trump gọi Meloni là « một người phụ nữ tuyệt vời » và mang lại cho bà một chiến thắng trong nước bằng cách giúp bà đàm phán việc thả con tin ở Iran.

Việc Trump sẵn sàng gặp trực tiếp Meloni khiến bà trở thành một trong những nhà lãnh đạo châu Âu có quyền tiếp cận cao nhất so với các nhà lãnh đạo châu Âu khác như tổng thống Pháp Emmanuel Macron hay cựu thủ tướng Đức Olaf Scholz. Điều đáng chú ý khác là ngoại trưởng của thủ tướng Meloni là một trong bốn bộ trưởng EU duy nhất đã nói chuyện với tân ngoại trưởng Marco Rubio kể từ ngày 20/01/2025.

Tuy nhiên, vẫn chưa biết mối quan hệ của Meloni sâu sắc đến mức nào. Vì bà cũng từng duy trì mối quan hệ chặt chẽ với chính quyền tiền nhiệm Joe Biden trước khi Trump giành chiến thắng trong cuộc bầu cử, một điểm mà chính phủ tổng thống Trump cũng có thể chống lại bà. Một điểm đen khác là chi tiêu quốc phòng của Ý, hiện đang dưới ngưỡng 2% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) và sẽ còn giảm trong năm 2025 này, và còn lâu mới đạt được mục tiêu mong muốn của Trump là 5% GDP đối với các nước châu Âu.

Cuối cùng, sự thân thiết của Meloni với tỉ phú Musk có thể trở thành bất lợi nếu ông trùm công nghệ đột nhiên mất đi ảnh hưởng với Trump.

Mối quan hệ chặt chẽ với chính quyền Joe Biden

Lên nắm quyền vào tháng 10/2022, vào thời điểm triển vọng quân sự của Ukraina đang tốt hơn, bà đã không chỉ tuyên bố và còn có hành động ủng hộ không ngừng đối với Kiev, nên bà giành được sự tin tưởng của Hoa Kỳ và tổng thống Joe Biden về điểm này.

Bà Meloni cũng liên tục nhấn mạnh mối quan hệ tuyệt vời giữa bà và chủ tịch Ủy ban châu Âu, Ursula von der Leyen. Khi chăm lo cho mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương và trấn an Bruxelles, trong thuật ngữ chính trị của Ý, điều này có nghĩa là tôn trọng « mối ràng buộc bên ngoài ».

Bà Meloni, người ca ngợi khả năng lãnh đạo của ông Trump, sau hai lần gặp gỡ trong thời gian từ lúc thắng cử cho đến lúc nhậm chức. Tổng thống Hoa Kỳ đã nhận diện rõ ràng hơn vai trò của bà. Hơn nữa, thủ tướng Ý còn đã thiết lập được mối quan hệ cá nhân và đặc quyền với nhà tài phiệt Elon Musk, người mà trong mắt bà là một « thiên tài quý giá ».

Theo Allan Kaval, hai cuộc gặp, ở Washington và tại Mar-a-Lago, tư dinh của ông Trump ở Florida, như hai biểu tượng mà bà Giorgia Meloni tận dụng một mặt để bảo vệ lợi ích của châu Âu và đóng vai trò lãnh đạo lục địa trong khi Pháp và Đức suy yếu; mặt khác, vun đắp cho mối quan hệ song phương duy nhất giữa Roma và Washington và biến Ý thành đầu tàu ở Tây Âu nơi chủ nghĩa dân tộc đang lên và được « người bạn » Elon Musk ủng hộ từ Luân Đôn cho đến Berlin.

Tình bạn với Elon Musk

Trước khi lên nắm quyền, Giorgia Meloni vốn bị chính trường Ý đánh giá theo đường lối bảo thủ đi bên lề với khuynh hướng chính trị của nước Ý theo con đường châu Âu chống chủ nghĩa hiện đại. Nhưng vào năm 2023, bà đã chào đón một tỷ phú theo chủ nghĩa siêu nhân với các công ty tiên phong trong nhiều lĩnh vực mới, từ không gian đến cấy ghép thần kinh, bao gồm luôn cả xe ô tô điện.

Hai con người có khuynh hướng đối lập, nhưng Giorgia Meloni và Elon Musk lại có nhiều điểm chung. Bà đã có mặt trong buổi phỏng vấn Elon Musk với phóng viên, Nicola Porro của nhật báo theo cánh hữu, Il Giornale. Và đã chứng kiến E. Musk lên án những nhà môi trường phải chịu trách nhiệm cho « sự mất hy vọng » trong tương lai, nạn nhập cư bất hợp pháp, sự chuyên chế của tính chính trị đúng đắn của một châu Âu quá quan liêu và chuẩn mực.

Nỗi ám ảnh của Elon Musk về việc sinh sản cũng đã gặp được người chia sẻ khi thủ tướng Ý đang phải tìm kiếm giải pháp cho vấn đề suy giảm và dân số ngày càng già nua của nước Ý. Và trên hết, Meloni muốn qua cửa Elon Musk để đến với Donald Trump.

Theo Allan Kaval, một trợ lý trẻ của Elon Musk tại Ý, Andrea Stroppa, 30 tuổi, một cựu tin tặc và chuyên gia an ninh kỹ thuật số tự nhận mình là bạn của tỷ phú và đã tham dự tất cả các cuộc họp với Giorgia Meloni, tóm tắt lại vào cuối tháng 9 trong một cuộc phỏng vấn với Nhật báo La Repubblica : « Elon ghi nhận khả năng lãnh đạo của Giorgia Meloni. Và ông nhìn thấy ở bà điều tương tự như ở Donald Trump, một người có thể bảo vệ các giá trị phương Tây đang bị đe dọa. »

Cũng theo Stroppa, mối quan hệ giữa Meloni và Musk là « rất tốt ».

Mối quan hệ giữa những người bảo thủ

Ngày 23 tháng 9 năm 2024 tại New York bà Giorgia Meloni đã nhận Giải thưởng Công dân toàn cầu từ tay Elon Musk, giải thưởng được trao hàng năm bởi Hội đồng Đại Tây Dương – Atlantis Council, một trung tâm nghiên cứu lớn của Mỹ. Một số bức ảnh chụp vào buổi tối đó xuất hiện trên mạng xã hội X của chính E. Musk khiến người ta cho rằng ông có « mối quan hệ lãng mạn » với Giorgia Meloni, người mà ông còn cho là « xinh đẹp cả ở bên trong lẫn bên ngoài. »

Tuy nhiên, nếu Giorgia Meloni dễ dàng giành được sự ủng hộ của chính quyền Joe Biden nhờ sự ủng hộ của bà dành cho Ukraine, thì thực ra bà lại thiên về thế giới của Trump hơn là EU. Là người nói tiếng Anh, bà đã cố gắng xây dựng mối quan hệ lâu dài với các nhóm bảo thủ ở Mỹ, mối quan hệ mà bà vẫn duy trì sau khi lên nắm quyền. Mối quan hệ của bà với Elon Musk cũng dựa trên logic này.

Mối quan hệ dựa trên các lợi ích kinh tế

Theo AFP, ngày 24 tháng giêng 2025, các phương tiện truyền thông của Ý đã đưa tin, anh trai của tỷ phú công nghệ Mỹ Elon Musk là Kimbal đã có cuộc gặp ngắn với thủ tướng Ý tại Roma. Trong cuộc gặp này còn có mặt của bộ trưởng văn hoá Alessandro Giuli.

Chính phủ Ý hiện đang đàm phán với SpaceX để thiết lập mạng lưới truyền thông an toàn. Như vậy, bà Meloni đã gửi một tín hiệu khác khi thừa nhận rằng chính phủ Ý và công ty SpaceX của ông Musk đang đàm phán về việc sử dụng thiết bị Starlink để cung cấp thông tin liên lạc vệ tinh được mã hoá dành riêng cho quân đội Ý.

Trong khi dự án vệ tinh IRIS của châu Âu vừa được triển khai, bà lại cho thấy rằng bà sẵn sàng phá vỡ mối quan hệ với Liên Hiệp Châu Âu trước lợi ích với Washington. Thoả thuận với SpaceX sẽ gây nguy hiểm cho giấc mơ tự chủ chiến lược của châu Âu.

Mối tương đồng nguy hiểm

Giorgia Meloni và Elon Musk là những người rất giỏi trong việc dùng các phương tiện truyền thông. Bà Meloni đang tiến hành một cuộc chiến văn hóa chống lại các phương tiện truyền thông, đặc biệt là các phương tiện truyền thông công cộng, được coi là cánh tả.

Bà cũng đang xung đột với cơ quan tư pháp vì họ cản trở chính sách di dân của bà. Đây cũng là chủ đề mà sự can thiệp của Elon Musk vào đời sống chính trị của Ý, sau khi ông này viết trên mạng xã hội X của mình rằng các thẩm phán đã hủy bỏ lệnh giam giữ những người di cư tại các trung tâm giam giữ của Ý được thành lập tại Albania phải « ra đi ».

Đối với các vấn đề chuyển đổi sinh thái, đây là phần « dễ dàng » trong chiến lược của Meloni. Một mặt, thủ tướng Ý sẽ rộng đường đi theo tổng thống mới của Hoa Kỳ trong các vấn đề chuyển đổi sinh thái, và mặt khác, củng cố yêu cầu Bruxelles chậm lại trong việc áp dụng các quy định mới cho ngành công nghiệp xe hơi và nhà ở.

Qua Musk để đến với Trump

Tuy nhiên, việc thích nghi lại với chủ nghĩa Trump sẽ phức tạp hơn khi xảy ra xung đột. Chắc chắn nhiệm kỳ tổng thống mới của Hoa Kỳ sẽ không còn liên tục với đường lối mà chính quyền Biden đã áp dụng. Và Roma, giống như tất cả các nguyên thủ và lãnh đạo khác châu Âu, sẽ gặp khó khăn.

Đối với hậu quả kinh tế của một giai đoạn bảo hộ mậu dịch mới có thể xảy ra ở Hoa Kỳ, Meloni có kế hoạch bảo vệ chúng bằng lá bài mà bà đã vun đắp trong nhiều năm : Mối quan hệ trực tiếp và cá nhân với Elon Musk. Về quốc phòng, trí tuệ nhân tạo và thậm chí cả lĩnh vực xe hơi, thủ tướng Ý hy vọng sẽ gặt hái được nhiều lợi ích từ mối quan hệ hợp nhất này. Và ở Châu Âu vào lúc này, bà có thể sẽ hành động đáng tin cậy hơn thủ tướng Hungary Viktor Orban, người bạn thân lâu năm của Trump, với vai trò là cầu nối với Washington. Nhưng đây cũng là con dao hai lưỡi, một khi Elon Musk bị đương kim Tổng thống Mỹ cho ra rìa.