'Zer jan, hura izan' dio euskarazko esaera zaharrak; eta halaxe gabiltza, haragijaleok, bejetarianook, beganook, eta bestelako dietak jarraitzen ditugunok, gure elikadura zaindu eta inguruan eragiten dugun inpaktua murriztu nahian. Arrazoi ideologikoengatik zenbait, osasunagatik besteak, eta ohitura hauek modak direla dionik ere izango da... Baina …

Gutxi hitz egiten da adiskideen arteko harremanei buruz, eta asko bikoteaz, maitasun harremanez, familiaz... Baina zerk ezberdintzen ditu harremanok? Funtsean ez al dute oinarri bera? Nola hierarkizatzen ditugu? Zein leku dute adiskideek eta hauekin ditugun gorabeherek gure bizitzetan? Mari Luz Esteban antropologoa buru belarri dabil adiskidetasuna…

Gipuzkoako Getarian zimarroi edo hegalabur haztegia martxan jartzera doaz, Euskal Herriko lehena. Zergatik eta nortzuk zabaldu nahi dute Kantauri itsasoan? Zer ondorio ekarriko dizkio itsasoari eta bertako arrantzale txikiei? Azaroaren 14an mahai-ingurua antolatu dute Getarian, eta bertan parte hartuko duen Lorea Flores Greenpeaceko Euskal Herriko …

Zenbat mito ezagutzen ditugu hilerokoaren inguruan? Eta horietako bat bera ere ez da positiboa. Egin ezin diren gauzekin eta inguruan eragingo dugun kaltearekin lotzen dira denak: ezin bainatu,ezin mahonesarik egin, landarerik ezin ukitu... Baina kultura guztietan eta garai historiko guztietan ez da debekuaren sinonimo izan hilerokoa.…

Gaurko sendabelarra erromeroa (Rosmarinus officinalis) da, gure artean mendeak daramatzan sendabelarra. Jatorriz isurialde mediterranearrean jaiotzen da baina Erdi Arotik geureganatua daukagu Lamiaceae familiako sendabelar hau. Balio anitzeko sendabelarra da, odol zirkulazioa edo ilea indartu bezala laguntzen du nekeari aurre egiten. Ohikoa da gure…

Euskararen egoerarekin kezkatuta dagoen hamaika urteko mutikoarekin hasi, bere belaunaldiak ez duelako euskaraz apenas egiten, eta heriotzaz hizketan amaitu dugu, Epikuro gogora ekarriz. Bidean, Kevinek esperientzia praktiko bat ere kontatu digu, bizitzarako aholku moduan: bizar luzearekin musurik ezin da eman, gogotik saiatuta ere. Saio amaieran j…

Zeri deitzen diogu zarata? Denok zarataren ulerkera bera al dugu? Eta musikan, zarata egiten duten taldeak, zer? Gustatzen zaizkizue? Ba horietako bat gonbidatu dugu aste honetan: Josu Ximun Billelabeitia, Belako eta Lukiek musika taldeetako kidea. Musikatik eta bere ibilbidetik abiatuta, zarataren inguruan filosofatzen aritu gara; eta zarata entzu…

Egun gutxi falta dira Gau Beltza iristeko, urriaren 30a, hildakoen egunaren bezpera. Aitzakia ezin hobea guretzat hildakoez hitz egiteko; baina ez edonola hildako pertsonez, modu bitxian hil diren pertsonaia historiak ekarri dizkigu Nagore Irazustabarrenak.Bởi ARGIA

Hirugarren denboraldiari hasiera indartsua emateko proiektu berezia ezagutzera joan gara Mattin Jauregirekin batera. Txarli Gesteira edari ekoizlearen upategian egon gara. Duela 15 urte ekin zion garagardoa eta sagardoa egiteari, horrela sartu zen fermentazioaren munduan eta 2019tik Zidernaut proiektua dauka martxan. Gaur egun, alkoholik gabeko eda…

Filmetan ikusi ditugun gauza askok oinarri errealak dituzte, eta horietako bat da lobotomia. Azkar eta gaizki azalduta, begitik sartutako makiltxo batek burmuina xerratzen du, harategian bezalaxe. Teknikoago jarrita, berriz, burmuineko kortex prefrontaleko konexioak moztean oinarritzen den ebakuntza kirurgikoa litzateke. Historian zehar ebakuntza h…

Gaurko sendabelarra azeri-buztana (Equisetum arvense) da. Eztainu-belarra, azeri-isatsa eta luki-buztana ere deitzen zaio Euskal Herrian. Antzinatasun handiko landarea dugu hau, izan ere prehistoria garaian ba omen ziren bere familia botanikoko landareak, fosilek ematen duten lekukotzak hala dio. Udazkenean biltzeko moduan daukagu, neguko hotzak et…

Aste honetakoa Inoizko saiorik parekideena, gazteena, freskoena eta gurasoek finantzatuena izan da. Kevin eta Torren faltan, bataz besteko adina jaitsi duten bi fitxaketa egin ditugu: Maren eta Gorka. Baina ahotsak aldatu arren, gaiak ez dira aldatzen gurean: ligoteoa, ertzaintza, haurrentzako ipuinak... eta nola ez, aste honetako albiste garrantzi…

Uda honetan X sareko Robert Komaniecki erabiltzaileak (North Columbia Unibertsitateko musikaren teoriako eta historiako irakaslea) honako galdera bota zuen sare sozialean, historialariei zuzenduta: “Nor da inoiz bizi izan den pertsonarik gogaikarriena? Ez super gaiztoa, besterik gabe, jasangaitzena”. Ia 300 erantzun jaso zituen; Nagore Irazustabarr…

Intza Alkain aktorea etorri da aste honetan BTN saiora pinguinoei buruz hitz egitera. Ez biologoa delako edo pinguinoetan aditua, baina bai animalia hauekin dituen antzekotasunengatik. Animalia txiki hauek ematen dute zertaz hitz egina: monogamia, zeloak, txikitasuna, abilezia falta... Beste behin, zentzua galdu du pertsonak eta animaliak bereiztea…

Entzun aste honetako Beranduegi saioa. Baxujoleen existentzia zalantzan jartzen hasi, otsoekin dagoen arazoa aztertu, Alex Sarduiren azken ateraldia bergogoratu eta Bilboko Guardia Zibilen ate irekietan amaitu. Ibilbide logikoa, beti bezala.Bởi ARGIA

Uztailean jakin genuenez, 5.000 lagunentzako zirku erromatar baten aztarnak aurkitu dituzte Iruña-Veleian. Arabako aztarnategi arkeologikoaren ondoan 280 metro luze eta 72 metro zabal dituen egitura ezkutatzen da soroen azpian eta dronen bidezko kartografia teknikak erabiliz topatu zuen Arkikus enpresak. Albiste honek zirkuaz hitz egiteko aitzakia …

Joan den astean New York hiriak 400 urte bete zituela esan genuen, eta aste honetan mendeurrena ospatzen ari den beste herri bat izango dugu hizpide. New York baino txikixeagoa eta gertuago geratzen zaiguna, baina garrantzia historiko handikoa. Eta AEB-etako hiria baino hiru mende zaharragoa.Bởi ARGIA

BTN ez dela bertsolaritzari buruzko podcasta diogu, baina gaur lizentzia txiki bat hartu, eta bertsolari bat gonbidatu dugu gurera: Onintza Enbeita Maguregi. Baina lasai, ez dugu bertsoaz, errimez edo teknikaz hitz egingo; bertso munduan, plazetan, bertsolari ofizioan irauteaz baizik. Norbaitek eutsi badio, norbaitek mundu horretan bere lekua egin …

Urteurren batekin gatoz gaurkoan: New York hiriak 400 urte bete ditu aurten. Kolono herbeheretarrek ofizialki 1624 urtean fundatu zuten kolonia bat egungo New Yorken, ordurako han urte batzuk bazeramatzaten arren. Hasieran Nieuw Amsterdam deitu zioten, eta 1664an, ingelesek kontrolpean hartu zutenean, jarri zioten orain duen izena: New York.…

Oporrak amaitu eta lanera itzuli gara gutako asko, eta askok lanera bueltan “esklabo” sentitzen direla diote. Hitz horri tiraka ihes egindako eta askatasuna lortutako esklaboen istorio batzuk bildu ditugu ikasturteari ekiteko, zehazki AEBetako hegoaldeko plantazioetatik ihes egindako esklaboen istorioak.…

Saio berezi batekin eman diogu hasiera ikasturteari; Berritxuko kontainerrean, gaztetxe ere deituan, grabatu dugu zuzenean, eta oso osorik, zentsurarik gabe, duzue entzungai. Herriko gonbidatu bereziak, publikoaren ekarpenak, euskalki arazoak, fitxaje berriak... errepikatzeko modukoa izan da, zalantzarik gabe. Beraz, badakizue: deitu, eta joango ga…

Zenbaitek pentsatuko duzue animaliei buruzko podcasta bihurtu dela BTN, eta ez. Lehen ere aritu izan gara animaliei buruz, baina orain ustezko pertsona eta animalien arteko antzekotasunak argi eta garbi azaleratu nahi ditugu. Nor ez da sentitzen adarbakar, edo ardi beltz, talde handi batean? Edo bizitzan ezarritako normatik kanpo dabilenean? Eta ez…

2024ko Joko Olinpikoak asteko egun gutxi falta direla aitzakia hartuta, Olinpiara bidaiatzea erabaki dugu Ziniska printzesaren istorioa ezagutzeko; nola irabazi zuen kuadriga lasterketa ikusleen aulkian lasai lasai eserita.Bởi ARGIA

Frida Kahlo eta León Trotski maitaleak izan zirela esanaz hasi dugu aste honetako saioa, eta Hitler bermudak jantzita Copacabanan giri bat bezala irudikatzen jarraitu dugu... Hortik aurrerakoa, imajina dezakezue! Saio amaieran jarri dugun kanta: GALA - 'Freed from Desire' E! Gogoratu. Telegram kanala ere badugu. Egin zure ekarpena Proposamenen bat,…

Aurreko saioan argitu genuen sandaliak eta galtzerdiak konbinatzeko ohitura ez zutela giriek asmatu. Eta gaur azalduko dugu giriak guk asmatu genituela. Bestela esanda, giri hitzak euskal jatorria duela, euskarazko hiztegietan topatuko ez dugun arren.Bởi ARGIA

Bizizale bat beste batengatik aldatu dugu gaur, Kevinen faltan, Tor bueltan da. Gaiak, berriz, ezin aktualagoak: zezenak Donostian, sukaldari fatxak, Lekitxo eta Ondarruren arteko 'beefa', Andres Calamaro eta Fermin Muguruza, Maduroren Jesukristo... Bat ez bada bestea interesatuko zaizu, ziur. Saio amaieran jarri dugun kanta: "MAKILA" Endika Lahain…

Udako bigarren saioa, urtaro honetako beste elementu garrantzitsu baten inguruan: txankletak. Ekainean txankletak jantzi eta urrira arte kentzen ez dituzten horietakoa zara? Eta zer diozu sandaliak eta galtzerdiak konbinatzeaz? Ez zuen ematen, baina badu haria gai honek.Bởi ARGIA

EHZ festibalean egin dugu uda aurreko azken saioa. Oihana Arana, Haizea Arana eta Aner Euzkitzeren gidaritzan, luxuzko bi gonbidatu izan ziren gurean. Lehenbiziko oren erdian, Kattina Haran EHZko antolatzailea. Festibalaren filosofiaz, antolakuntzaz, ibilbideaz eta taldean darabiltzaten gogoetei buruz hitz egin genuen berarekin. Ondoren, arratsalde…

Iritsi da alferkeriarako garaia, eta iaz bezala, aurten ere uztailean udako gaiei lotutako saio motz eta freskoak egingo ditugu. Eta nola ez, itsasoan hasiko da gure uda, baina neoprenozko trajea jantzita.Bởi ARGIA

Irakurtzen al dute –eta irakurritakoa ongi ulertzen al dute– haur eta gazteek? Eta helduok? Eskolan zein tarte eskaintzen zaio irakurketari eta literaturari? Nola prestatzen da ikasleei eskaintzen zaien liburu zerrenda eta nolako liburutegiak dituzte ikastetxeek, baldin eta liburutegia badute? Motxila bete galdera, mahaiaren bueltan hiru solaskide …

Udan sartu gara, eta aurten urtaro bakoitza kolore batekin lotu dugunez, udari ere kolore bat jarriko diogu. Gorria, kolore beroa, urtaro hotzenarekin lotu genuen, Negu Gorriak aitzakia hartuta. Ba udarako kolore hotz bat aukeratu dugu: urdina.Bởi ARGIA

Luxua gaitzat hartu eta Elena Uriz aktore iruindarra gonbidatu dugu aste honetan. Irati pelikulan Luxa pertsonaia gorpuztu zuen Urizek, baina bere aktore ibilbidea 1984an hasi zen Tasio filmarekin. Gaur egun bizitza pribilegiatua duela kontatu digu eta horregatik nahi izan dugu berarekin luxuaz hitz egin: zer da luxuzko bizitza edo bizitza pribileg…

Hemen duzue aste honetako Beranduegi saio falozentrikoa. Bi ikasgai nagusi atera ditugu gaurkotik: haragizko eta odoloezko zakilak daudela; eta gipuzkoarra izatea aspergarria dela, edo gipuzkoarrak aspergarriak direla, ez ziagu oso argi geratu.Bởi ARGIA

Jon Ruiz de Egino baratzezaina da, Eskubaratz proiektuko kidea. Eta Aitziber Plazaola dendaria, Ereindajan kooperatibako kidea. Beste hainbat kiderekin, Bergarako elikadura mahaian parte hartu dute. Bertan aztertu dute herriko azoka nola biziberritu eta saio honetan mintzo dira azoken egoeraz, erosleen profilaz, jendea erakartzeko egin dituzten ald…

Ekainean gaude, LGBT+ harrotasunaren hilabetean; iaz, garai honetan, Silvia Rivera protagonistatzat hartu eta 'T' letraz aritu ginen, komunitatearen barruko talde zaurgarri eta baztertuenaz. Gaur ortzadarraren beste muturrera joango gara, 'G' hizkia hartuta, nolabait ere talde “pribilegiatuenaz” hitz egingo dugu, gizonezko zis bat aitzakia hartuta:…

Elikadura burujabetza helburu duen bidaian, zaila da gure pleteretara iristen den elikagaiaren jatorria zein den jakitea. Gaurkoan, eskoletako jantokietako elikadura eredua daukagu hizketagai, jantokiak badira eta leku interesgarriak elikadura burujabetzaren inguruan hausnartzeko. Horretarako, Lurdes Imaz eta Eneko Viñuela gonbidau ditugu gurera, G…

Burbuilak mota askotakoak izan daitezke: errealitatek ihes egiteko horietakoak, gaseosarenak, edo ekonomikoak. Aste honetan azken horietan geratu gara, eta burbuila espekulatiboez eta tulipanez hitz egin digu Nagore Irazustabarrenak. Zer zerikusi du batak bestearekin? Entzun saioa eta ulertuko duzue.…

Ziburuko bosgarren Liburu eta Disko Azokan egon gara Yolanda Arrieta eta Bea Salaberri idazleekin. Lehen aldiz gure platotik kanpo, Ziburuko plazan muntatu duten euskara hutsezko karparen azpian aritu gara erakusleihoez, jendaurrean agertzeaz, gorputza jartzearen aje eta aukerez, eta beste kontu askoz. Baita Ziburura labetik atera berri ekarri ditu…

Manuela Jauregik olagarroa eta eguneko arraina harrapatzen ditu Manuela itsasontzian, eta Getarian saltzen du. Mattin Jauregirekin mintzatu da olagarroa gutxitzen ari dela, itsasoan aldaketa handiak nabari dituela, errelebo faltaz eta arrantzako lan ezberdinez.Bởi ARGIA

Aktualitateari estuki lotutako saioa garenez, Aita Santuaren azken irristaldiak eman digu zer esana; elizan 'marikoikeria' gehiegi dagoela dio, eta gure galdera: zenbat da gehiegi? Eta galdera horretatik abiatuta, filosofoen prentsa arrosa egiten amaitu dugu: nor liatu zen norekin? Eta hortik, gurasotasunera, harreman itxi edo irekietara eta heriot…

Egunen batean historia izango da gaur aktualitate dena, eta palestinarren historian, beste behin, urte gogorra izango da 2024a. Baina azken 75 urteak izan dira gogorrak herri honentzat. Gehiegikeria honi iskin egin ezinda, Israel Gazan egiten ari den genozidioari begira jarri gara gaur, eta hiru hitz oinarri hartuta Palestinaren historiari errepaso…

Egonarria saioan askotan atera da laborantza ereduen arteko talka, laborantza industriala dela goiko erakundeetatik bultzatzen dena eta aldiz, agroekologia dela Euskal Herriko laborari txiki askok eusten dutena eta etorkizun modura ikusten dutena. Saio bat Europari eskaintzea pentsatu dugu, bertan zer egosten den ulertzeko. Gaurkoan, Iker Elosegi g…

Uda gertu dago eta bidaiatzeko gogoa sartu zaigu. Horregatik bidaia birtual bat egitea proposatu nahi dizuegu; Granadako Alhambratik hasi eta ea nora garamatzan historiak.Bởi ARGIA

Galdera potoloekin gatoz aste honetan: zer da estetika? Nola pertzibitu dezakegu estetika ikusmena ez den gainerako zentzumenekin? Edertasuna existitzen al da objektiboki? Zer da ederra guretzat? Galdera filosofiko asko eta gonbidatu ezin hobea gure artean denei erantzuten ahalegintzeko: Ane Berriotxoa, bideoklipen munduan buru belarri dabilen arga…

Gipuzkoako Zaldibia herrian hasi zen dena, bai. Herriko ikastetxe bakarrean ‘Euskara eta kulturartekotasuna udalerri euskaldunetan’ egitasmoa jarri zuten abian, gero herri osora hedatuko zena. Tarte txikian beste hemeretzi herritara zabaldu da proiektua. Neurri handi batean elkarri bizkarra emanda bizi izan diren gurasoak, autoktono euskaldunak eta…

Hitz egin dugu baratze inguruko intsektuez. Ura premiazkoa da elikagaiak sortzeko, eta proiektu asko dira erreken inguruan martxan jartzen direnak. Eta baita ere elikagai bila erreketara arrantzara joaten direnak. Gaur erreketako biziari begiratuko diogu. Biologian katedraduna, Ibaien Ekologia taldeko kidea eta Unibertsitateko irakaslea, Arturo Elo…

Eusko Jaurlaritzako zortzigarren lehendakaria aukeratu berri dugu eta gure lehendakarien zerrenda ere luzatzen ari da. Batzuk gustura egongo dira hauteka hauekin, eta beste batzuk ez horrenbeste. Baiina horiei esan nahi diegu, okerrago ere izan zitekeela, eta horretarako, AEBetako presidenteen zerrendari begiratzea besterik ez dago.…

Izarren faltan, Torner bueltatu zaigu aste honetan, erabat aldatuta eta ia ez dugu ezagutu ere egin. Hilabete hauetako meditazioaren ondoren hiru inflexio puntutan laburtu du azkenaldiko egoera politikoa: Pradales, Kataluniakoa eta Sarasua. Guk bat gehitu diogu gai ordenari: Eurovision eta Israelen parte hartzea. Saio amaieran jarri dugun kanta: J …

Amets Ladislao Kuban egon berri da bertako laborantza eredua eta elikadura sistema ezagutzen. Blokeoa dela eta, Sobiet Batasuna (SESB) erori zenean pestizida eta ongarri kimikorik gabe geratu zen Karibeko irla, eta kimiko horien ondorioz, lur oso pobretuarekin. Nola elikatu herria? Hori izan du Kubak iraultza osteko erronka handienetako bat eta ezi…

Joan den larunbatean, maiatzaren 11n, ospatu dute Eurovision abesti lehiaketaren 68. edizioa. Isarelek 42. aldiz parte hartzeko aukera izan du aurten, eta Euskal Herriak, ohiko legez, ez du parte hartzerik izan. Baina inoiz parte hartu ez arren, era batera edo bestera presentzia izan du abesti leihaketan eta gaur hori errepasatu dugu.…