Résidence của Liên Hoan Phim Cannes : "Xưởng" sáng tác nghệ thuật thúc đẩy các tài năng trẻ

Tạp chí xã hội

Sau hơn hai chục năm thành lập, Résidence du Festival de Cannes - Trại sáng tác điện ảnh của Liên hoan phim Cannes đã tiếp đón nhiều lớp đạo diễn trẻ, tạo tiền đề phát triển các dự án phim đầu tay.

Được thành lập vào năm 2000, « xưởng sáng tác nghệ thuật » giành cho các tài năng điện ảnh trẻ của Liên hoan phim Cannes đã tiếp đón hơn 250 đạo diễn trẻ đến từ hơn 60 quốc gia trên thế giới từ hơn hai chục năm qua.

Nhiều người trong số đó đã tạo được tiếng tăm trong nền nghệ thuật thứ bảy, như đạo diễn người Rumani, Corneliu Porumboiu, được giải Ống Kính Vàng vào năm 2006 qua bộ phim “12 giờ 08 ở phía đông Bucarest”, hay đạo diễn người Mêhicô Amat Escalante, đoạt giải Đạo diễn xuất sắc nhất tại LHP Cannes vào năm 2013, hoặc đạo diễn người Hungary, với giải Grand Prix ở Cannes vào năm 2015, hoặc Oscar cũng như Quả Cầu Vàng (Golden Globe), cho bộ phim tiếng nước ngoài xuất sắc nhất vào năm 2016 qua bộ phim “Le Fils de Saul”.

Mỗi năm, 12 đạo diễn được tuyển chọn vào hai đợt, mùa thu và mùa hè (từ tháng 10 đến tháng 2 và từ tháng 3 đến tháng 7). Trong vòng 4 tháng, họ sẽ cư trú tại « trại sáng tác », tọa lạc tại số 6, Cité Malesherbes, tại quận 9, trung tâm thủ đô Paris. Mỗi đạo diễn sẽ được hướng dẫn phát triển kịch bản cho đến quá trình sản xuất cho bộ phim đầu tay. Tất cả cũng sẽ được hỗ trợ một khoản chi tiêu khoảng 800 euro, có vé vào nhiều rạp chiếu phim ở Paris và được mời đến dự Liên hoan phim Cannes. Bên lề sự kiện diễn ra ở miền nam nước Pháp (14-25/05/2024), 12 đạo diễn cũng sẽ có buổi thuyết trình về dự án làm phim để giành được giải thưởng của quỹ điện ảnh CNC - Trung tâm điện ảnh và hình ảnh động quốc gia Pháp, trị giá 5000 euros.

Diana Cẩm Vân Nguyễn, nữ đạo diễn người CH Séc, gốc Việt, là một trong 6 đạo diễn trẻ được lựa chọn vào khóa mùa thu từ tháng 10/2023 đến tháng 02/2024 và có mặt tại Liên hoan phim Cannes lần thứ 77 vừa qua.

Nhân dịp này RFI Tiếng Việt đã phỏng vấn nữ đạo diễn trẻ, tác giả của nhiều bộ phim ngắn, được đề cử tranh giải tại nhiều liên hoan phim như Locarno, Toronto, Rotterdam, Annecy và Liên hoan phim tài liệu quốc tế Amsterdam.

Bộ phim ngắn gần đây nhất Love, Dad (2021) do cô thực hiện, đã được đề cử ở hạng mục Phim ngắn hay nhất tại European Film Awards 2022 và đã giành được hơn 70 giải thưởng tại các liên hoan phim quốc tế bao gồm giải phim ngắn hay nhất tại Liên hoan BFI ở London.

***

---

Xin cảm ơn Diana Cẩm Vân Nguyễn đã dành thời gian trả lời phỏng vấn của RFI Tiếng Việt.

Là một trong 6 đạo diễn trẻ được lựa chọn tham gia trại sáng tác nghệ thuật của Liên hoan phim Cannes mùa thu đông năm ngóai. Chị có thể cho biết trải nghiệm này như thế nào được không ?

Diana Cẩm Vân Nguyễn : Đó là một trải nghiệm tuyệt vời và tôi khuyên tất cả các đạo diễn trẻ nên thử sức nếu muốn làm ra bộ phim dài đầu tiên. Trại sáng tác cung cấp chỗ ở tại trung tâm thủ đô Paris. Tại đó, chúng tôi có thể dành toàn bộ thời gian, cùng những đạo diễn khác được chọn, đến từ khắp nơi trên thế giới, cùng sống trong một căn nhà và có thể truyền cảm hứng cho nhau.

Một điểm khác nữa là trại sáng tác này cho tôi một khoảng thời gian để tập trung vào bản thân và vào dự án mà tôi đang chuẩn bị, mà tôi không biết là tôi cần khoảng thời gian đó, cho phép tôi chuẩn bị cho việc viết kịch bản cho phim của tôi tốt hơn. Để được lựa chọn vào trại sáng tác, chúng tôi phải có một dự án làm phim trước và đến đó để hoàn thiện kịch bản.

Trại sáng tác có những hoạt động cụ thể gì ?

Diana Cẩm Vân Nguyễn : Ban tổ chức cũng cung cấp cho chúng tôi những lời khuyên hữu ích, với các cuộc gặp gỡ cùng các đạo diễn nổi tiếng, những người trong ngành. Ví dụ, đạo diễn Justine Triet (Cành Cọ Vàng năm 2023) đã đến trại và trao đổi với chúng tôi. Ngoài ra, còn có các nhà làm phim nổi tiếng khác như Céline Sciamma, hay Claire Maton đạo diễn nghệ thuật về hình ảnh. Chúng tôi cũng có một tiết học kéo dài 4 tiếng nói về sinh thái, giới thiệu cho chúng tôi về eco-filming, green-filming (làm phim nhưng vẫn bảo vệ sinh thái). Chúng tôi cũng học tiếng Pháp 3 giờ mỗi tuần. Hiện tôi vẫn nhớ một chút, hiểu một chút tiếng Pháp nhưng tôi vẫn chưa tự tin để nói tiếng Pháp. Sau đó, phần còn lại của chương trình phụ thuộc vào quyết định của chúng tôi. Nếu chúng tôi muốn viết kịch bản, viết sách, hay đi bộ trên phố, tìm cảm hứng, hoặc thăm các triển lãm…

Để được lựa chọn vào trại sáng tác này, chị đã chuẩn bị những gì ?

Diana Cẩm Vân Nguyễn : Thực tình là tôi không có bỏ quá nhiều công sức vì tôi nộp hồ sơ vào phút cuối, tôi gửi cho họ tất cả những gì tôi có. Ban tổ chức cũng có những quy định khá nghiêm khắc cho các nhà làm phim từ khắp nơi trên thế giới, (không phải là người Pháp và không sống ở Pháp), chẳng hạn như các đạo diễn phải đến để chuẩn bị cho bộ phim đầu tay hoặc bộ phim thứ hai và các bộ phim đã làm, phải xuất hiện trong danh sách 8 liên hoan phim danh giá nhất. Các đạo diễn phải dưới 35 tuổi.

Khi đạt được những điều kiện này, thì ban tổ chức sẽ xem những bộ phim ngắn mà bạn đã thực hiện và nếu qua vòng thì sẽ có một cuộc phỏng vấn. Cuối cùng, họ sẽ ra chọn ra 6 người.

Đối với tôi, quá trình này không quá khó, nhưng tôi cũng không ngờ là mình được chọn và tôi rất biết ơn vì đó là một chương trình tuyệt vời.

Ví dụ như trong việc tìm kiếm nhà sản xuất phim, tôi muốn tìm một nhà đồng sản xuất cho phim của tôi ở Pháp, và nhờ vào trại sáng tác mà tôi đã có cơ hội gặp được nhiều nhà sản xuất quan tâm đến dự án của tôi.

Chị có thể chia sẻ về dự án làm phim đang chuẩn bị được không ?

Diana Cẩm Vân Nguyễn : Đó là một câu chuyện được lấy cảm hứng từ câu chuyện của chính tôi cách nay vài năm, khi tôi 22 tuổi. Một người bạn của bố mẹ tôi đã bảo tôi lấy con trai của họ ở Việt Nam. Nếu làm vậy, tôi có thể giúp anh ta đến CH Séc, đến châu Âu. Trong gia đình tôi, tôi là người duy nhất có cả hai quốc tịch CH Séc và Việt Nam. Nếu làm vậy, tôi sẽ nhận được 20 000 euro. Đó là vấn đề chính mà tôi muốn khai thác, nhưng nhân vật chính trong phim của tôi sẽ nhạy cảm hơn, và nhân vật bố mẹ trong phim, không may lại gặp phải vấn đề tài chính, khiến cô gái đó cảm thấy có lỗi và chấp nhận cuộc hôn nhân giả này. Tôi chỉ có thể tiết lộ đến đây thôi. Đây sẽ là một phim giả tưởng, kết hợp với các hình ảnh hoạt hình, vì tôi được đào tạo làm phim hoạt hình. Những kỹ thuật mà tôi sẽ sử dụng trong phim khá giống với với bộ phim ngắn Love Dad của tôi. Phần hoạt hình sẽ chiếm 30 % và 70 % sẽ do diễn viên đóng.

Tôi đã bắt đầu dự án phim này từ hai năm trước và vẫn đang hoàn thiện. Hiện tôi vẫn đang viết kịch bản, tôi cũng đã chọn được diễn viên. Vào tháng 9 tới, tôi dự định sẽ hoàn thành một đoạn phim ngắn khoảng 8 phút, để xem thành quả ra sao khi kết hợp các kỹ thuật khác nhau. Tôi đã nhận được tài trợ từ một quỹ điện ảnh ở CH Séc và từ Creative Europe Media, tôi cũng sẽ làm hồ sơ để xin hỗ trợ sản xuất vào tháng 10 tới. Hiện có hai nhà sản xuất, từ CH Séc và Slovakia tham gia vào bộ phim này tôi đang muốn tìm nhà sản xuất Pháp, Singapore và Việt Nam.

Nhiều đạo diễn trẻ sau khi tham gia vào trại sáng tác đã đạt được không ít giải về điện ảnh, liệu chị có đặt ta mục tiêu, nhắm vào một giải nào cụ thể hay không ? Chẳng hạn như được lọt vào danh sách tranh giải của Liên hoan phim Cannes ?

Tôi rất cẩn thận vì điều này. Vì, trên thực tế, trại sáng tạo cho chúng tôi cảm giác là giành được giải sẽ dễ hơn, nhưng hiện tôi vẫn chưa rõ bộ phim của tôi sẽ ra sao và tôi không muốn dự đóan. Dĩ nhiên, nếu phim được lựa chọn đi tranh giải, thì với tôi, sẽ giống như là giấc mơ trở thành hiện thực, nhưng tôi nghĩ điều này sẽ rất khó khăn, để được chọn tại Liên Hoan Phim Cannes và không phải ai cũng có thể làm được.

Nếu được bất cứ một liên hoan phim khác chọn thì tôi cũng sẽ rất mừng. Mục đích của tôi không phải là trở thành người nổi tiếng hay gì cả mà tôi chỉ muốn có thể tiếp tục làm phim, tức là nếu bộ phim đầu tay của tôi thành công, thì tôi có thể tiếp tục làm điều mà tôi thích. Tôi dành nhiều quan tâm cho phim hơn là những hào quang, được tỏa sáng trên thảm đỏ, dù biết rằng đó là một phần của các liên hoan phim.

---

RFI Tiếng Việt xin cảm ơn nữ đạo diễn Diana Cẩm Vân Nguyễn, tác giả của nhiều bộ phim ngắn, trong đó có phim Love, Dad.