Đạo diễn Đài Loan Chu Mỹ Linh và cuộc đấu tranh cho giới đồng tính

Tạp chí văn hóa

Không chỉ được mời tham gia Ban giám khảo quốc tế, tại Liên hoan Quốc tế Điện ảnh châu Á lần thứ 30 tại Vesoul, Pháp ( 6-13/02/2024 ), nữ đạo diễn Đài Loan Chu Mỹ Linh ( Zero Chou ) còn đã được trao tặng Giải thưởng danh dự cho toàn bộ sự nghiệp của bà. Nhân dịp Liên hoan Vesoul năm nay, RFI đã có dịp trò chuyện với Chu Mỹ Linh, nữ đạo diễn đồng tính duy nhất ở Đài Loan.

Chu Mỹ Linh sinh năm 1969 ở Cơ Long, Đài Loan, tốt nghiệp ngành Triết học năm 1992, đã từng làm nhà báo trước khi trở thành đạo diễn phim độc lập. Cô được đánh giá là đạo diễn phim tài liệu tài năng nhất trong những năm gần đây của Đài Loan, đã nhận được nhiều giải thưởng liên hoan phim quốc tế. Chu Mỹ Linh và giám đốc nghệ thuật Lưu Vân Hậu ( Hoho Liu ) là một cặp đồng tính nữ công khai. Bà là một trong số ít nhà làm phim đồng tính nữ công khai trên thế giới và là đạo diễn đồng tính duy nhất ở Đài Loan.

Bà chính là tác giả của bộ phim Spider Lilies (Bí ẩn hình xăm), đã xuất sắc đoạt giải Teddy Award 2007 cho phim về giới LGBT hay nhất tại Liên hoan phim Quốc tế Berlin. Phim đã được trình chiếu rộng khắp ở Hồng Kông, Singapore, Thái Lan và Hàn Quốc.

Spider Lilies xoay quanh cuộc sống của một nghệ sĩ xăm hình Takeko. Sau khi bố cô đột ngột qua đời vì động đất, cô phải lãnh trách nhiệm chăm sóc đứa em trai nhỏ và suốt ngày bận bịu với công việc. Cậu bé này không chịu nổi cú sốc tinh thần đã mất hoàn toàn trí nhớ. Hình ảnh cuối cùng của cậu bé này về người cha kính yêu chính là hình xăm một con nhện trên cánh tay của bố. Takeko rất yêu em trai và quyết định cũng xăm lên tay mình một hình xăm giống hệt bố, với mong muốn giúp em trai lấy lại trí nhớ.

Nhiều năm trôi qua, một ngày nọ Takeko tiếp Jade tại hiệu xăm hình của mình. Jade nhận thấy hình xăm trên người Takeko rất đẹp và giống hình xăm của một người tình cũ. Jade đem lòng yêu Takeko. Hai cô gái trẻ lao vào một cuộc tình say đắm.

Với sự góp mặt của hai nữ diễn viên trẻ xinh đẹp, nổi tiếng bậc nhất tại Đài Loan là Dương Thừa Lâm ( Rainie Yang ), trong vai Jade, Lương Lạc Thi ( Isabella Leong ), trong vai Takeko, Bí ẩn hình xăm được đánh giá rất cao và đã "gây sốt" tại nhiều quốc gia châu Á, trong đó có Việt Nam.

Phát biểu cảm tưởng trong một buổi quảng cáo về phim Spider Lilies, đạo diễn Chu Mỹ Linh cho biết: “Một trong những lý do khiến tôi thực hiện bộ phim này là vì hiện nay tại Đài Loan những tác phẩm nói về đề tài đồng tính nữ hãy còn quá ít ỏi. Ngoài ra, tôi muốn chứng minh rằng thể loại phim đồng tính nữ cũng được khai thác rất tốt ở khu vực Châu Á, chứ không riêng gì phương Tây. Đồng thời, đây không phải là một tác phẩm chỉ nói về quan hệ đồng tính một cách đơn thuần, mà trong đó vấn đề nhạy cảm này của xã hội còn được đưa ra qua lăng kính nghệ thuật, thông thoáng và đa đạng hơn. Những mối quan hệ tình cảm ruột thịt, những xung đột giữa tâm lý và hành động của nhân vật sẽ thể hiện cho chúng ta thấy rõ nét hơn thế giới và tình yêu của người đồng tính nữ”.

Tuy không dám nhận mình là đại diện cho cộng đồng những người đồng tính LGBT, đạo diễn Chu Mỹ Linh mong muốn "tiếp thêm sức mạnh cho những ai cảm thấy bị bỏ rơi.":

“Cách đây vài năm, một cuộc trưng cầu dân ý về hôn nhân đồng giới đã được tổ chức. Theo kết quả được công bố, có đến 70% người dân phản đối. Vào buổi tối, chúng tôi tập họp với các nhà hoạt động và được biết một số bạn trẻ trong giới đồng tính LGBT đã tự tử. Vì vậy, tôi hy vọng các bạn trẻ sẽ thấy rằng họ không đơn độc nhờ những bộ phim của tôi. Tôi không cảm thấy mình có một sứ mệnh đặc biệt, nhưng tôi không thể chịu nổi khi thấy họ đau khổ. Điện ảnh của tôi là một cách giao tiếp với những người không thuộc cộng đồng LGBT, thể hiện vẻ đẹp của mối quan hệ đồng giới. Có một khía cạnh nhẹ nhàng trong cách tôi trình bày mọi việc, không phải là nhằm trả thù, nhưng là để tiếp thêm sức mạnh cho những ai cảm thấy bị bỏ rơi. »

Trả lời RFI Việt ngữ tại Liên hoan Quốc tế Điện ảnh châu Á, đạo diễn Chu Mỹ Linh nhấn mạnh:

“Ở Đài Loan, đã rất khó khăn lắm mới xã hội mới chấp nhận hôn nhân đồng tính. Đài Loan hiện là quốc gia duy nhất ở châu Á hợp pháp hóa hôn nhân đồng tính. Từ năm 2006, tôi đã làm bộ phim Spider Lilies đoạt giải thưởng ở Liên hoan phim Berlin. Bộ phim này đã khơi mào cho một phong trào ở Đài Loan thúc đẩy vấn đề đồng tính, bình đẳng giới, trên các phương tiện truyền thông. Sau nhiều năm nỗ lực, kết quả đạt được là bây giờ người ta có thể nói đến vấn đề đồng tính một cách cởi mở hơn, giới đồng tính không còn bị nhìn với ánh mắt kỳ thị hoặc không còn bị xã hội ruồng bỏ. Nay ở Đài Loan chúng tôi sẽ tiếp tục đề cao những giá trị về tính đa dạng, sự bình đẳng và dân chủ."

Tại Liên hoan Vesoul lần thứ 30 vào tháng 2 vừa qua, Chu Mỹ Linh đã giới thiệu đến khán giả bộ phim mới nhất của bà, Untold Herstory, với nội dung mang tính tài liệu lịch sử hơn.

Phim nói về ba phụ nữ bị giam vì ý tưởng của họ trong Nhà tù Đảo Xanh năm 1953, vào thời kỳ “Khủng bố Trắng” ở Đài Loan. Chọn đấu tranh cho tự do, họ bị chính quyền đàn áp bằng bạo lực. Họ bám vào niềm tin của mình và hy vọng rằng tự do sẽ đến. Trong trại giam, khi các tù nhân nghĩ rằng hành động phản kháng của họ đã thành công thì cuộc thanh trừng ác liệt nhất giáng xuống họ.

Trong một cuộc thảo luận bàn tròn tại Liên hoan Vesoul, đạo diễn Chu Mỹ Linh đã thổ lộ: “Suy nghĩ có tội gì? Tại sao suy nghĩ lại là tội lỗi? Thật buồn biết bao nếu có một ngày tôi không dám nghĩ nữa... Tâm trí họ được giải thoát nhưng thân xác lại bị giam cầm, áp bức, thậm chí bị kết án tử hình vì chính suy nghĩ của họ. Những điều phi lý như vậy không phải là đã rời xa chúng ta đâu... Tôi thực lòng hy vọng rằng những điều phi lý này đã kết thúc và biến mất mãi mãi, nhưng thực tế là chúng vẫn đang lặp lại ở những nơi khác trên thế giới. Chúng ta chỉ có thể truyền lại những câu chuyện này để ghi nhớ chúng. Nếu không, sức mạnh của sự phi lý có thể quay trở lại bất cứ lúc nào".

Trả lời RFI Việt ngữ, nữ đạo diễn Đài Loan nói thêm: “ Từ khoảng 20 năm trở lại đây, người dân Đài Loan đã có quyền bỏ phiếu bầu trực tiếp tổng thống, Quốc Hội. Đó là nỗ lực của rất nhiều người để đạt đến nền dân chủ như hiện nay. Tôi cho rằng cần thiết và cấp thiết làm một bộ phim như vậy để cho các thế hệ tương lai thấy rằng nền dân chủ ở Đài Loan không phải tự nhiên mà có mà là kết quả đấu tranh của nhiều thế hệ chống chế độ độc tài."

Nhưng trước mắt, cũng như nhiều người dân Đài Loan khác, đạo diễn Chu Mỹ Linh không khỏi lo lắng khi thấy quan hệ giữa hòn đảo này với Trung Quốc đang căng thẳng cao độ. Đối với nữ đạo diễn Đài Loan, hai bên sẽ không thể hợp nhất do hai chế độ chính trị hoàn toàn khác biệt:

“Quan hệ giữa Đài Loan với Trung Quốc là rất khó khăn, bởi vì kể từ khi chia cắt hai đất nước, chúng tôi đã quen với nền dân chủ, với lối sống của mình, với lại hai chế độ hoàn toàn không giống nhau. Cho dù chúng tôi cũng là người Hoa, có cùng bản sắc văn hóa, nhưng chúng tôi không thể sống dưới một chế độ độc đoán như ở Trung Quốc. Cho nên bằng mọi giá, chúng tôi phải bảo vệ các giá trị của mình, chúng tôi muốn có mối liên lạc với Hoa lục một cách ôn hòa, chứ không chấp nhận một mối quan hệ với vũ lực, với chiến tranh, tức là kiên quyết bảo vệ các giá trị của mình, nhưng sẵn sàng đối thoại.”

Nhưng mục tiêu đấu tranh chủ yếu của Chu Mỹ Linh vẫn là bảo vệ giới đồng tính, không chỉ ở Đài Loan mà cả ở những nơi khác trên thế giới. Bà hiện đang thực hiện một loạt sáu phim có tên Dự án cầu vồng sáu thành phố châu Á. Bà cố gắng hoàn thành nhanh nhất có thể và lo lắng mình sẽ mất tích khi quay phim, bởi vì nhiều nơi vẫn cấm phim có nội dung LGBT.

Trong cuộc thảo luận bàn tròn tại Liên hoan Vesoul, Chu Mỹ Linh đã nói:

"Tôi không chỉ là một đạo diễn mà còn là một nhà hoạt động xã hội bảo vệ giới đồng tính, hay bảo vệ nữ giới. Trong xã hội Đài Loan, nếu một người phụ nữ làm mọi việc quá mạnh mẽ hoặc quá nghiêm túc, cô ấy có thể bị đẩy ra xa. Vẫn tồn tại quan điểm truyền thống về người phụ nữ dịu dàng và thanh tú, không nên quá nổi bật, nhưng rất may là tất cả những điều đó đang thay đổi. Khi một người phụ nữ làm một bộ phim nghiêm túc, xã hội phải lắng nghe".